شهر تاشکند
ازبکستان به آثار باستانی و تاریخی شهرهایی چون سمرقند، بخارا و خوارزم شهرت دارد؛ اما نباید تاشکند، پایتخت این کشور، را فراموش کرد. این شهر، علاوه بر اینکه مرکز سیاسی ازبکستان محسوب میشود، نقش مهمی در عرصهی فرهنگی این کشور دارد. مسئولان فرهنگی ازبکستان میراث فرهنگی کشور را در تاشکند گردآوری کردهاند و این آثار را در موزهها، مراکز صنایع دستی و گالریهای عمومی به نمایش گذاشتهاند. از موزههای مهم تاشکند، موزه تاریخ، موزه هنرهای کاربردی و موزه هنر نمونههای برجستهای هستند.
میدان امیر تیمور
میدان امیر تیمور، معروفترین میدان تاشکند، مجسمهی برنزی امیر تیمور گورکانی، موسس سلسله تیموریان، را در مرکز خود به نمایش گذاشته است. معماران این میدان را در سال 1882 ساختند و ابتدا آن را میدان کنستانتین نامگذاری کردند و سپس میدان کارل مارکس نام گرفت. پس از استقلال ازبکستان، مردم این میدان را به افتخار امیر تیمور نامگذاری کردند و مجسمهی او را جایگزین مجسمه کارل مارکس کردند. اطراف میدان نیز ساختمانهای مهمی مانند هتل ازبکستان، موزه امیر تیمور، ساختمان ساعت تاشکند و کاخ فوروم قرار دارند.
طراحان موزه امیر تیمور، این بنا را در کنار میدان با الهام از مقبره تیمور در سمرقند ایجاد کردهاند و آثار دوران گورکانیان، شامل بیش از 2000 قطعه از مصنوعات فرهنگی را در آن گردآوری کردهاند. کاخ فوروم نیز با ستونهای باشکوه و گنبد بلند خود، محلی برای برگزاری نشستهای بینالمللی است.
مدرسه باراک خان
نوروز احمد خان، حاکم وقت تاشکند، مدرسه باراک خان را در قرن 16 به سبک معماری اصفهانی دوران صفویه ساخت. این مدرسه با دروازههای زیبا، گنبدهای فیروزهای و کاشیکاریهای نفیس جلوهای خاص دارد. معماران این بنا، دو بقعه قدیمی را که از گذشته در این مکان وجود داشته، حفظ کردند و در ساخت مدرسه به کار بردند.
میدان استقلال تاشکند
ازبکستان با وجود آثار باستانی متعدد، سرگذشت معاصر پر از مقاومت و ایستادگی را نیز تجربه کرده است. مردم ازبکستان میدان استقلال تاشکند را به یادگاری از دوران استقلال کشورشان تبدیل کردهاند. در گذشته، این میدان به نام میدان سرخ یا میدان لنین شناخته میشد. پس از فروپاشی شوروی، ازبکها نام میدان را به میدان استقلال تغییر دادند و مجسمه لنین را با مجسمه مادری که فرزندش را در آغوش دارد، جایگزین کردند. این مجسمه یادبود کشتهشدگان جنگ جهانی دوم است و کرهای که نقشه ازبکستان را نشان میدهد، نماد امید و آینده روشن ازبکستان است. امروزه مردم و گردشگران با حضور در این میدان، به کشتهشدگان جنگ ادای احترام میکنند و این میدان به محلی برای برگزاری مراسم ملی و تاریخی تبدیل شده است.
ایچان قلعه در خیوه (مرکز ولایت خوارزم)
ایچان قلعه، بخش تاریخی شهر خیوه، آثار معماری دورههای گوناگون را در خود جای داده است. این قلعه 60 اثر تاریخی و 250 خانه قدیمی از قرون 16 تا 20 میلادی را شامل میشود. یونسکو در سال 1990 ایچان قلعه را در فهرست میراث جهانی ثبت کرد. ایچان قلعه با دیوارهایی به ارتفاع 10 متر، ضخامت 5 تا 10 متر و طول 2 کیلومتر، عظمت خاصی دارد و بخش داخلی (شهرستان) و بخش خارجی (دیشان قلعه) را شامل میشود.
در این قلعه، بناهای تاریخی متعددی وجود دارند که هرکدام به دورهی زمانی خاصی تعلق دارند. مردم ازبکستان به عنوان مهمترین بناها، مقبره پوریای ولی، ارگ قونیه، مجموعه تاش کاخ هائولی، مناره کالتا و مسجد جمعه با 213 ستون کندهکاریشدهاش را معرفی میکنند. معماران ایچان قلعه را با استفاده از خاک رس و با سادگی خاصی ساختند و این منطقه را در کنار سمرقند و بخارا به یکی از مهمترین مقاصد گردشگری ازبکستان تبدیل کردهاند.
مقاله آیرین در رابطه با آثار باستان شهر بخارا را میتوانید در این صفحه مطالعه کنید.