کاهش سرمایهگذاری مستقیم جهانی برای دومین سال متوالی
کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (UNCTAD) هشدار میدهد که بیثباتی سیاستها و افزایش عدم قطعیت جهانی، سرمایهگذاری مستقیم خارجی را بهشدت تحت تأثیر قرار میدهد.
این نهاد اعلام کرد که کشورهای در حال توسعه با خطر افت بیشتر سرمایهگذاری در اهداف توسعه پایدار (SDGs) مواجهاند.
افت ۱۱ درصدی سرمایهگذاری جهانی
در گزارش جدید آنکتاد آمده است که سرمایهگذاری مستقیم جهانی در سال گذشته ۱۱ درصد کاهش یافته و این دومین سال متوالی افت سرمایهگذاری محسوب میشود.
این روند منفی، بیانگر کاهش جریان سرمایه به سمت بخش تولید در سطح بینالمللی است.
بحران عمیق در پس ظاهر پایدار
کاهش شدید جریان سرمایه بیشتر در کشورهای توسعهیافته، بهویژه در اروپا دیده میشود.
در کشورهای در حال توسعه، هرچند سرمایهگذاری ظاهراً پایدار مانده، اما در واقع نشانهای از بحران پنهان است.
در بسیاری از اقتصادها، سرمایهها راکد ماندهاند یا از بخشهای کلیدی همچون زیرساخت، انرژی، فناوری و صنایع اشتغالزا عبور نکردهاند.
دیدگاه دبیرکل UNCTAD
ربکا گرینسپن، دبیرکل کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد گفت:
«بسیاری از اقتصادها نه به دلیل کمبود ظرفیت، بلکه به این دلیل شکست میخورند که سیستم مالی جهانی سرمایه را به جایی هدایت نمیکند که بیشترین نیاز و اثر را دارد. با این حال، اگر سرمایهگذاریهای عمومی و خصوصی را با اهداف توسعه همسو کنیم و اعتماد را بازسازی نماییم، بیثباتی امروز میتواند به فرصت فردا تبدیل شود.»
تأثیر تنشهای ژئوپلیتیکی و ریسکهای مالی
در این گزارش تأکید شده است که فضای سرمایهگذاری جهانی تحت تأثیر تنشهای ژئوپلیتیکی، چندپارگی تجاری و رقابت فزاینده در سیاستهای صنعتی قرار دارد.
این عوامل همراه با افزایش ریسکهای مالی، چشمانداز سرمایهگذاری جهانی را تغییر داده و اعتماد سرمایهگذاران را در بلندمدت تضعیف میکنند.
شرکتهای چندملیتی نیز بیشتر به مدیریت ریسک کوتاهمدت توجه دارند تا برنامهریزی بلندمدت.
افت ۲۲ درصدی در کشورهای توسعهیافته
بخش عمده کاهش سرمایهگذاری جهانی ناشی از افت ۲۲ درصدی سرمایهگذاری در کشورهای توسعهیافته است.
در اروپا این افت به ۵۸ درصد رسیده است.
روند متفاوت در مناطق مختلف جهان
آفریقا: با اجرای پروژهای بزرگ در مصر، سرمایهگذاری خارجی در قاره آفریقا ۷۵ درصد افزایش یافت (بدون احتساب این پروژه، رشد ۱۲ درصد بود).
آسیا: با وجود کاهش ۳ درصدی، همچنان بزرگترین دریافتکننده سرمایهگذاری خارجی است.
کشورهای جنوب شرق آسیا با رشد ۱۰ درصدی، سرمایهگذاری را به ۲۲۵ میلیارد دلار رساندند — دومین رقم بالای تاریخ.
آمریکای لاتین و کارائیب: شاهد کاهش ۱۲ درصدی بودند، هرچند آرژانتین، برزیل و مکزیک رشد پروژههای جدید را تجربه کردند.
خاورمیانه: عملکرد قوی خود را حفظ کرد که ناشی از تنوع اقتصادی در کشورهای خلیج فارس بود.
در مقابل، کشورهای محصور در خشکی شاهد کاهش ۱۰ درصدی بودند.
افت سرمایهگذاری در پروژههای زیرساختی
در حالی که سرمایهگذاری در پروژههای سبز تقریباً ثابت مانده،
تأمین مالی پروژههای بینالمللی — بهویژه در زیرساختها — در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۶ درصد کاهش یافت.
این کاهش بهطور ویژه در بخشهای انرژیهای تجدیدپذیر، حملونقل، آب و فاضلاب محسوس بوده است.
رشد نابرابر در اقتصاد دیجیتال
سرمایهگذاری خارجی در اقتصاد دیجیتال در سال گذشته ۱۴ درصد رشد داشت، اما نابرابری شدید باقی ماند.
تنها ۱۰ کشور، ۸۰ درصد از کل پروژههای دیجیتال جدید را جذب کردند.
بسیاری از کشورهای در حال توسعه همچنان از کمبود زیرساخت، چارچوبهای نظارتی و نیروی کار ماهر رنج میبرند.
شکاف مالی عظیم برای اهداف توسعه پایدار
آنکتاد هشدار داده است که سطح فعلی سرمایهگذاری جهانی بسیار کمتر از نیاز واقعی است.
کشورهای در حال توسعه برای تحقق اهداف توسعه پایدار به ۴ تریلیون دلار سرمایه سالانه نیاز دارند — رقمی که کارشناسان آن را دستنیافتنی میدانند.
تاریخ: ۲ اکتبر ۲۰۲۵
منبع: Uza.uz
