روسیه حلقه انرژی یکپارچه با آسیای مرکزی را احیا میکند
فئودور اوپادچی، رئیس اپراتور سیستم یکپارچه انرژی روسیه (SO UES)، اعلام کرد که روسیه میخواهد پنجمین عضو شورای هماهنگی انرژی برق آسیای مرکزی شود. هدف این اقدام، هماهنگی بهتر برنامههای توسعه انرژی در منطقه است.
در حال حاضر، اپراتور روسیه بهعنوان ناظر در این شورا حضور دارد. این شورا شامل قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان است.
اوپادچی گفت:
«کار برای پیوستن روسیه به توافقنامه بهرهبرداری موازی از سیستمهای انرژی آسیای مرکزی آغاز شده است. با ورود روسیه، اپراتور این کشور میتواند از تجربه بزرگ خود برای هماهنگی برنامهها استفاده کند.»
اتصال روسیه به سیستم انرژی متحد آسیای مرکزی
در سپتامبر ۲۰۲۴، وزارتخانههای انرژی روسیه و ازبکستان توافق کردند که اپراتور روسیه به سیستم انرژی متحد آسیای مرکزی متصل شود.
سرگئی تسیویلف، وزیر انرژی روسیه، اعلام کرد که این طرح فقط مربوط به صادرات برق نیست. او گفت که این اتصال به مدیریت بهتر جریان برق بین کشورها کمک میکند و در زمان کمبود یا فشار بالا، تعادل شبکه را سریعتر برقرار میکند.
جوربیک میرزامحمدوف، وزیر انرژی ازبکستان، نیز تأکید کرد:
«اگر مشکلی برای کشوری پیش بیاید، میتوانیم با جریانهای بینکشوری وضعیت را پایدار کنیم. این موضوع برای امنیت انرژی منطقه بسیار مهم است.»
پیشینه سیستم برق آسیای مرکزی
سیستم برق آسیای مرکزی در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ ایجاد شد. هدف این سیستم، تأمین پایدار برق برای کل منطقه بود. این شبکه بر پایه همکاری کشورهای بالادست و پاییندست شکل گرفت.
چالشهای کنونی آب و انرژی
امروز نیز کمبود انرژی در منطقه حل نشده است. این مشکل بیشتر به نحوه مدیریت نیروگاههای برقآبی در قرقیزستان و تاجیکستان مربوط میشود. حدود ۸۵٪ منابع آب منطقه در این دو کشور قرار دارد. تمرکز آنها بیشتر بر تولید برق است.
اما قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان در فصل گرما به آب برای کشاورزی نیاز دارند.
در مقابل، منابع انرژی فسیلی بیشتر در اختیار کشورهای پاییندست است:
• قزاقستان: ۷۷.۴٪
• ازبکستان: ۱۲.۷٪
• ترکمنستان: ۶.۷٪
به همین دلیل، این کشورها مازاد انرژی دارند. اما تاجیکستان و قرقیزستان با کمبود برق روبهرو هستند.
از هم گسیختن همکاری سنتی
در دوران شوروی، آب و انرژی بهصورت مرتبط مدیریت میشد:
• زمستان: قرقیزستان و تاجیکستان آب را ذخیره میکردند و از پاییندست انرژی دریافت میکردند.
• تابستان: این دو کشور آب را آزاد میکردند و برقآبی به همسایگان میفروختند.
اما بعد از استقلال، هر کشور سیاست خود را دنبال کرد. همین مسئله باعث شد منافع آب و انرژی کشورها دیگر با هم سازگار نباشد. نتیجه آن، مشکلات امروز در امنیت انرژی و منابع آب است.
تاریخ: 25 آگوست 2025
منبع: vb.kg
